H Cross, sidlaghatta : ಶಿಡ್ಲಘಟ್ಟ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಹಾರಡಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ, ನೊಳಂಬರ ಕಾಲದ ವಿಶಿಷ್ಟ ತುರುಗೋಳ್ ವೀರಗಲ್ಲು ಮತ್ತು ವಿಜಯನಗರದ ಅವಧಿಯ ಶಿಲಾಶಾಸನವನ್ನು ನವೀಕರಿಸಿ ಪತ್ತೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.
ಇವು ಸ್ಥಳೀಯ ಶೋಧಕ ತಂಡದ ಪ್ರಯತ್ನದಿಂದ ಪತ್ತೆಯಾದ ಇತಿಹಾಸ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಧಾರ್ಮಿಕ ಹಾಗೂ ಶಿಲ್ಪಕಲಾ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳಾಗಿವೆ.
ಐದು ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಈ ತುರುಗೋಳ್ ವೀರಗಲ್ಲು, ಶಾಸನರಹಿತವಾದರೂ ತನ್ನ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಪೂರ್ಣ ಶಿಲ್ಪ ಸೌಂದರ್ಯದ ಮೂಲಕ ಗಮನ ಸೆಳೆದಿದೆ. ವೀರಗಲ್ಲು ಎರಡು ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳ್ಳಿದ್ದು, ಕೆಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಎತ್ತುಗಳು, ದೀಪಸ್ತಂಭ, ಹಾಗೂ ಕಲಶದ ಚಿತ್ರಣಗಳಿವೆ.
ಮಧ್ಯಭಾಗದಲ್ಲಿ ಇಬ್ಬರು ವೀರರ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ, ವೀರನು ಕತ್ತಿ ಮತ್ತು ಬಿಲ್ಲು ಹಿಡಿದಿರುವ ದೃಶ್ಯ ವೈಭವವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ.
ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ವೀರನನ್ನು ಕೈಲಾಸಕ್ಕೆ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಿರುವ ಅಪ್ಸರೆಯರು, ಶಿವಲಿಂಗ, ಮತ್ತು ಧ್ಯಾನಸ್ಥ ವೀರನ ಪತ್ನಿಯ ಶಿಲ್ಪ ಕಲೆಯ ನಿಖರತೆಯನ್ನು ಪ್ರಾತ್ಯಕ್ಷಪಡಿಸುತ್ತವೆ.
ನೊಳಂಬರ ಕಾಲದ ವೀರಗಲ್ಲುಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪರಂಪರೆ ಇದ್ದರೂ, ಈ ವೀರಗಲ್ಲಿನಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಶಾಸನ ಪತ್ತೆಯಾಗಿಲ್ಲ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಶಾಸನದ ನಾಶ ಅಥವಾ ಕಾಲಗತಿಗೆ ಕಣ್ಮರೆಯಾಗಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ತಜ್ಞರು ಹಂಚಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.
ವಿಜಯನಗರ ಶಾಸನದ ಪತ್ತೆ
ಹಾರಡಿಯ ಲಕ್ಷ್ಮೀನರಸಿಂಹ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ, ವಿಜಯನಗರದ ಕಾಲದ ಶಿಲಾಶಾಸನವು ಪತ್ತೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಶಾಸನವು ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯರ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯುತ್ತದೆ.
“ನೆಲುವಾಗಿಲ ಸೀಮೆಯನ್ನು ನರಸನಾಯಕ ಅಯ್ಯನವರಿಗೆ ಶಿನಾಯಕರು ಹಾಲಡಿಯ ಅಮರಕೆರೆಯನ್ನು ದಾನವಾಗಿ ನೀಡಿದರು” ಎಂಬ ಮಾಹಿತಿಯು ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯ.
ಈ ಶಾಸನವು ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ 10 ಸಾಲುಗಳ ಮತ್ತು ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿ 13 ಸಾಲುಗಳ ಪ್ರಸ್ತುತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಶಿಲ್ಪ ಶೈಲಿಯ ವಿಶಿಷ್ಟತೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.
ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದಾಗ, 100-150 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಈ ಶಾಸನವನ್ನು ನಕಲು ಮಾಡಿದ ಅನುಮಾನ ತಜ್ಞರಿಗೆ ವ್ಯಕ್ತವಾಗಿದೆ.
ಪ್ರಾಚೀನ ಗ್ರಾಮ: ಹಾರಡಿ
ಹಾರಡಿ ಎಂಬ ಹೆಸರು ನೊಳಂಬರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ “ಹಾಲಡಿ” ಎಂಬ ಪ್ರಾಚೀನ ಹೆಸರಿನಿಂದ ರೂಪುಗೊಂಡಿರುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಪುರಾವೆಗಳು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ. ಅಲ್ಲದೆ, “ಅಮರಕೆರೆ” ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿತವಾದ ಸ್ಥಳದ ಬಗ್ಗೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ಅಧ್ಯಯನ ಅಗತ್ಯವಾಗಿದೆ.
ಡಾ. ವಿಜಯಶಂಕರ, ವಕೀಲ ರವಿಕುಮಾರ್ ಕೆ.ಎಂ., ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮಸ್ಥರಾದ ಮುನಿರಾಜು, ದೇವರಾಜ, ನಾಗೇಶ್, ನಾರಾಯಣಸ್ವಾಮಿ ಮುಂತಾದವರು ಈ ವೀರಗಲ್ಲು ಮತ್ತು ಶಾಸನಗಳ ಪತ್ತೆ ಮತ್ತು ಅಧ್ಯಯನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವಹಿಸಿದ್ದಾರೆ.
